Vanmorgen bij het yoghurtontbijtje mijmerden Jeroen en ik over onze kinderjaren in de tweede helft van de jaren 60 en de eerste helft van de jaren 70 van de vorige eeuw. Achterdeuren in buurten waren vaak gewoon open en wij kinderen en buurtgenoten waren welkom in de tuinen en huizen van de andere kinderen in de buurt. Respect voor privacy ging eigenlijk vanzelf. Het voelde vrij, veilig en gezellig… Zonnige tijden, in ons geheugen. En natuurlijk waren er toen zeker ook moeilijkheden, ruzies en mensen die zich minder gedroegen, maar die open woonsfeer voelde over het algemeen erg goed…
Wonen is in Nederland op dit moment een zwaarbeladen issue. Er is veel te weinig betaalbare woonruimte. Helaas – en dat hoef ik hier verder natuurlijk helemaal niet toe te lichten – wordt dit probleem afgeschoven op een specifieke groep. De mensen die het vanwege urgente moeilijkheden hebben aangedurfd om huis en haard in verre oorden achter zich te laten om hier in het veilige en welvarende West-Europa een toevluchtsoord te zoeken. Tsja, deze mensen hebben natuurlijk wel snel onderdak nodig… Zonder te willen beweren dat we in ons dichtbevolkte gebiedje onbeperkt mensen kunnen huisvesten: allang is aangetoond dat dit niet de oorzaak is van het woningtekort dat ons zo plaagt!
In de tijd dat ik opgroeide, was het nog normaal om een huis te huren bij een woningcorporatie. Dit was ook voor modale inkomens vrij gebruikelijk. Een huis kopen was iets wat wel al voorzichtig een trend begon te worden, maar lag voor veel mensen niet voor de hand. Dit terwijl er in Nederland al sinds 1893 al sprake is van een groot fiscaal voordeel bij de aanschaf van een woning, de hypotheekrenteaftrek.
In de jaren negentig en daarna zagen hypotheekhandelaren hier een dikbelegde boterham in – ook in combinatie met de relatief hoge rente – en werd een koopwoning hebben voor veel mensen de norm. De sociale woningsector werd ook steeds kleiner en voornamelijk mensen met echt lage inkomens konden nog gebruik maken van sociale woningbouw, ook door veranderde regelgeving. Tegelijkertijd – en helaas is dat nog een logisch gevolg, een kwestie van vraag en aanbod – werd particuliere huur onbetaalbaar voor mensen met een modaal inkomen
Nu hypotheken aan banden zijn gelegd, is het voor startende jongeren heel moeilijk een huis te kopen en huren is nauwelijks een optie. Ouderen hebben vaak teveel woonruimte tot hun beschikking, maar willen ook niet graag hun vertrouwde woonomgeving opgeven voor een peperduur appartement dat ze bewonen met veel andere ouderen, waardoor er van buiten veel zorg moet worden ingehuurd…
En intussen zitten ook heel veel mensen te verpieteren in allemaal hun eigen woonhokje.
De zonnige herinnering aan de open tuinen en achterdeuren doet mij als hartecononoom dromen van meer open woonvormen, met veel privacy en eigen ruimte, verschillende prijsklassen, maar ook veel plaats voor gemeenschapszin. Ouderen, jongeren én gezinnen. Gezamenlijke (moes)tuinen, gezamenlijke ruimtes, logeerkamers voor gasten, gedeelde goederen, zoals gereedschap. Bewoners die dat willen inzetten voor (betáálde!), maar interne kinderopvang of de (betaalde!) verzorging van ouderen en zieken. Wellicht zelfs ook mogelijkheden voor gezamenlijk koken en eten, feestvieren en rouwen… Fantaseer er maar op los over de nieuwe mogelijkheden! Waarschijnlijk kan er dan ook gemakkelijker flexibeler (dus ook compacter) en duurzamer gebouwd worden. Misschien vergt het wat meer organisatietalent, tolerantie en flexibiliteit, maar dit moet toch te doen zijn? Ik denk dat het veel mensen een gelukkig, gezond bestaan kan geven.
Deze droom voelt soms als te utopisch, maar in werkelijkheid zijn al veel mensen op dit idee gekomen die dit ook in praktijk brengen en vaak met succes! Kijk bijvoorbeeld hier maar en hier.
Ook iets om over na te denken, vind je niet? Een keertje zélf echt verantwoordelijkheid nemen in plaats van anderen de schuld geven? Misschien wil je zelfs wel investeren in dit soort initiatieven om die voor veel meer mensen toegankelijk te maken…
Ik ga niet meer expliciet vragen om jullie input, maar die is altijd welkom!
Harteconomie.com 
Plaats een reactie